در یکی از موادی که تمامی پزشکان متخصص پوست و مو برای بهبود پوست توصیه می‌کنند، رتینوئید است. این ماده شگفت‌انگیز برای پوست اشکال مختلفی دارد. شکل الکلی آن رتینول است که این روزها بسیار مشهور است. حتما شما هم این روزها انواع سرم‌ها و کرم‌ها را در بازار دیده‌اید که حاوی رتینول هستند. معروفترین محصول این روزها سرم رتینول اوردینری است که قیمت مناسبی هم دارد.
رتینوئید اشکال دیگری هم دارد. شکل دیگر آن رتینال Retinals که آلدهید است و رتینوئیک اسید Retinoic Acids که شکل اسیدی آن است. ما در ایم مقاله شکل موضعی آن که به صورت سرم و کرم تولید می‌شود را مورد بررسی قرار می‌دهیم و اشکال دیگر آن مانند قرص مورد بحث ما نیست.
رتینول چیست؟
همانطور گه گفتیم شکل الکلی رتینوئید، رتینول یا Retinol است. دلیل اینکه بیشتر نام آن را در سرم و کرم رتینول می‌شنویم این است که شکل ضعیف‌تر این ماده است. به همین دلیل در اکثر محصولات مراقبت پوستی به کار می‌رود. هر برندی حداقل یک محصول حاوی رتینوئید دارد. انواع مختلفی از کرم روز، ضدآفتاب و سرم‌ها که حاوی رتینوئید هستند در بازار وجود دارند.
از آنجاییکه دانشمندان تحقیقات کاملی درباره اثر این ماده بر روی پوست داشته‌اند، ما نیز اطلاعات کاملی درباره فواید این ماده بر روی پوست داریم. در ادامه همراه ما باشید تا همه چیز درباره فواید رتینول برای پوست را بخوانید.
خواص و فواید رتینول برای پوست
رتینول؛ ضد چروک و ضد پیری
اولین خاصیت شفابخش رتینول، ضد چروک بودن آن است. وقتی رتینوئید به گیرنده‌های هسته سلول‌ها می‌چسبد، باعث تولید بیشتر کلاژن (Collagen) و فیبرهای الاستیکی (Elastic Fibers) در پوست می‌شود. کلاژن و فیبرهای الاستیکی در پوست باعث می‌شوند چهره شما شادابتر شدن دیده شود و در نتیجه جوانتر باشید.
برعکس این روند دقیقا در بازه‌ی پیر شدن پوست اتفاق می‌افتد. یعنی با بالا رفتن سن شما، هم تولید کلاژن کاهش می‌یابد و هم با کاهش یافتن تولید فیبرهای الاستیکی، صورت شما افتاده یا به اصطلاح Saggy دیده می‌شود. برای همین است که در سنین بالای ۳۰ سال که روند تولید سلول جدید و کلاژن کند می‌شود، پزشکان توصیه می‌کنند حتما از محصولات دارای رتینول استفاده کنید.
طی تحقیقی که دانشمندان انجام دادند، گروهی از افراد از رتینول موضعی استفاده کردند و گروه دیگر از دارونما یا پلاسبو استفاده کردند. دارونما به این شکل است که فرد تصور می‌کند به او ماده خاصی داده شده ولی در واقع آن ماده در دارو نیست. طی بیوپسی( نمونه برداری ) قسمتی از پوست افراد هر دو گروه، دانشمندان از نوعی جوهر برای پی بردن به میزان فیبرهای کلاژن در پوست استفاده کردند. در نتیجه پی بردند گروهی که واقعا رتینول موضعی استفاده کرده بودند، میزان زیادی فیبرهای کلاژن تولید کرده‌اند.
این تحقیق کامل نشان می‌دهد بر خلاف بقیه توصیه‌های غیر علمی مانند استفاده از آووکادو و جوجوبا و غیره به عنوان ضدچروک و ضدپیری، رتینول واقعا تاثیرگذار است.
خاصیت ضد لک رتینول
هر لکی که می‌شناسیم در اثر بیشتر شدن ملانین یا رنگدانه به علل مختلف ایجاد می‌شود. اغلب شکایت از لک‌ها به دلیل جای جوش است. همچنین این لک‌های قهوه‌ای ممکن است با بالا رفتن سن ایجاد شده باشند.
هر دلیلی که این تجمع ملانین داشته باشد، رتینوئید این تجمع ملانین یا رنگدانه را از بین می‌برد. همین موضوع باعث می‌شود با مصرف مرتب محصولات حاوی رتینوئید شما متوجه شوید که لک‌ها از بین می‌روند.
جوش می‌زنید؟ از رتینوئید استفاده کنید
دلیل اصلی جوش زدن، سبوم (Sebum) است. سبوم چربی است که در اگر بیش از میزان نیاز در پوست ترشح شود، منافذ را می‌بندد و ایجاد انواع جوش می‌کند. جوش‌های سرسفید، سرسیاه و آکنه همگی به دلیل ترشح چربی سبوم به وجود می‌آیند.
رتینوئید یک خاصیت شگفت‌انگیز دارد و آن هم کاهش تولید چربی سبوم است. در نتیجه کمتر جوش خواهید زد و در کنار آن خاصیت ضدلک بودن رتینول هم جای جوش‌ها را از بین می‌برد. توجه کنید که این کاهش چربی ممکن است باعث خشکی پوست شود که در ادامه مطلب به آن و سایر عوارض اشاره می‌کنیم.
خاصیت ضدسرطان رتینوئید
رتینوئید می‌تواند سلول‌های بد را شناسایی کند و از بین ببرد. همچنین می‌تواند سلول‌های بیش از حد تولید شده را که ایجاد سرطان می‌کنند از بین ببرد.
این خاصیت جادویی باعث می‌شود فکر کنیم چرا تمام محصولات حاوی رتینوئید نیستند؟ زیرا استفاده از این ماده عوارضی هم دارد. در ادامه به بررسی عوارض می‌پردازیم.
عوارض استفاده از رتینول موضعی
خشکی پوست
رایج‌ترین عوارض و اثرات جانبی استفاده از محصولات حاوی رتینوئید، خشکی و ناراحتی ناشی از آن است. هر کسی که از محصولات حاوی رتینول استفاده کرده باشد می‌داند که پس از استفاده آن پوست خشک می‌شود. این خشکی برخی افراد را ناراحت می‌کند تا جایی که استفاده از محصول را متوقف می‌کنند.
همانطور که در بخش قبلی عنوان کردیم، رتینوئید می‌تواند سلول‌های مرده و متفاوت را از بین ببرد پس مانند آن است که پوست شما دائم در معرض لایه‌برداری و اسکراب (Exfoliate) است. اگر پوست خشکی دارید از این محصولات با احتیاط استفاده کنید و به خصوص در نواحی مانند نزدیک زیر چشم و اطراف بینی که پوست حساس‌تری دارند استفاده نکنید.
اگر نمی‌دانید چطور نوع پوست خود را تشخیص دهید مطلب زیر را بخوانید:
اگر باردارید استفاده از رتینول ممنوع!
مانند راکوتان، استفاده از رتینوئید و محصولات حاوی آن در دوران بارداری ممنوع است. زیرا استفاده همزمان از این محصول در بارداری، جنین را در معرض آسیب‌های مغزی، آسیب‌های چشم و بینایی و همچنین مشکل در ایجاد اندام‌های حرکتی می‌شود.
ممکن است تصور کنید که شکل موضعی این ماده چطور بر جنین تاثیرگذار است. در نظر داشته باشید که همیشه میزانی از محصولاتی که به پوست میمالیم جذب بدن می‌شوند.
مدت استفاده از رتینول
برای دیدن اثرات ضد چروک، ضد لک و ضدجوش رتینول، باید حداقل ۴ هفته از این محصول استفاده کنید تا تاثیرات آن را با چشم ببینید. ولی اثرات جانبی آن را همان روزهای اول خواهید دید. اثرات جانبی مانند خشکی را از روز دوم هم ممکن است مشاهده کنید. اگر در استفاده از آن صبور باشید و میزان استفاده را محدود کنید می‌توانید واقعا تاثیرات شگفت‌انگیز آن را بر پوستتان ببینید.
بهتر است یک روز در میان از این محصول استفاده کنید.
کرم یا سرم رتینول؟ کدام بهتر است؟
برای استفاده از سرم و کرم در روتین رومزه خود بهتر است با پزشک متخصص مشورت نمایید. سرم‌ها فرم سبک‌تر و خالص‌تر محصولات هستند و بهتر است زمان استفاده به اندازه یک دانه نخود سبز برای کل صورت از آن استفاده کنید. معادل یک قطره از سرم یا یک نخود سبز برای کل صورت کافیست وگرنه ممکن است پوست بیاندازید!
کرم‌ها می‌توانند حاوی مرطوب‌کننده و یا ضدآفتاب باشند و اگر پوست حساس و خشکی دارید بهتر است از کرم روز حاوی ضدآفتاب استفاده نمایید. بهتر است که سرم را با مرطوب کننده خود ترکیب کنید و به صورتتان بزنید. این کار خاصیت رتینول را کاهش نمی‌دهد. محصول را روی پوست مالش ندهید تا روز بعد پوسته پوسته نشوید.
برخی از محصولات حاوی رتینوئید در معرض آفتاب کارایی خود را از دست می‌دهند بنابراین بهتر است از این محصول شب‌ها استفاده کنید. البته این مورد بستگی به نوع محصول نیز دارد. برخی کرم‌ها ضدآفتاب حاوی رتینول هستند و مخصوص استفاده در روز هستند. هرگز رتینوئیدها را همراه با سالیسیلیک اسید و بنزوئیل پروکسید به کار نبرید. زیرا هم ممکن است خاصیت رتینوئید را از بین ببرد و هم ممکن است خشکی پوست را بیشتر کند.
نتیجه گیری نهایی
استفاده از رتینول در روتین پوستی خود بهترین کاریست که می‌توانید برای پوستتان بکنید. خاصیت ضد پیری و ضدچروک آن شما را شادابتر و جوانتر نشان می‌دهد. همچنین اگر جوش دارید، استفاده از رتینول جوش زدن را کنترل می‌کند. خاصیت ضدلک آن هم باعث می‌شود لک‌ها و جای جوش‌ها از بین برود.
در کنار خواص جادویی آن، عوارضی مانند خشکی و پوست پوست شدن هم ممکن است پیش بیاید که باید با استفاده صبورانه و به میزان کمتر آن را کنترل کنید. بهتر است ابتدا یک شب در میان از آن استفاده کنید و پس از یک هفته اگر خشکی حاد و راش‌های پوستی ظاهر نشد می‌توانید هر شب استفاده نمایید.
در نهایت برای استفاده از هر محصول پوستی بهتر است ابتدا نوع پوستتان را بشناسید و سپس با پزشک خود مشورت کنید.
